Gotisch
|
Gotisch |
|
Gutiska razda |
| Landen waar Gotisch gesproken wordt: | Vroeger in grote delen van Europa. |
| Het Gotisch is een officiële taal in: | Geen officiële status. |
| Aantal moedertaalsprekers: | 0, het is een uitgestorven taal |
| Eigen benaming: | Gutiska razda |
| Alfabet: | Gotisch |
| Aantal letters in het alfabet: | 27 |
| Regulering: (Van spelling, etc.) |
Geen. |
| Classificatie: (Taalfamilie) |
Indo-Europees ------> Germaans -------> Oost-Germaans |
| Gotisch is sterk verwant aan: | Vandaals, Bourgondisch en Longobardisch. |
| Gotisch is in mindere mate een verwant van: | Nederlands, Engels, Duits, Deens, Noors, Zweeds, IJslands. |
| Gotisch is een verre verwant van: | Latijn, Russisch, Schots, Hindi, Perzisch, Litouws, Armeens, Albanees en Grieks. |
| Inleiding Het Gotisch is een uitgestorven Oost-Germaanse taal die in de eerste eeuwen van onze jaartelling gesproken werd in grote delen van Europa. De Goten als volk hebben waarschijnlijk hun oorsprong in het zuiden van Scandinavië. Van daaruit migreerden zij zuidwaarts en ooswaarts waar zij in conflict kwamen met het Romeinse Rijk. De taal is voor de historische taalkunde van belang omdat het Gotisch veel archaïsche kenmerken zoals een uitgebreid naamvalssysteem en een dualis kent. Het Gotisch kan ons dus veel vertellen over het ontstaan van de Germaanse talen uit het oude Indo-Europees. Een andere reden waarom het Gotisch interessant is, is dat het de enige goed gedocumenteerde Oost-Germaanse taal is. Alle talen binnen deze subgroep zijn inmiddels uitgestorven. Het Gotisch wordt als vak aangeboden aan de Universiteit van Leiden binnen de studie Vergelijkende Indo-Europese Taalwetenschap. Goten en Gotisch worden ook wel geschreven als Gothen en Gothisch. De Goten noemden hun taal Gutiska razda.  De Gotische koning Alarik in Athene, voorstelling uit 1920. |
 AlfabetHet Gotisch heeft een eigen alfabet, het Gotische alfabet dat ontwikkeld werd door bisschop Wulfilla. Het Gotische alfabet is losjes gebaseerd op het Griekse alfabet, met elementen van het Latijnse alfabet en het Oudgermaanse runenalfabet. Het Gotische alfabet is niet hetzelfde als de Gotische drukletter zoals die tot halverwege de 20e eeuw veelvuldig gebruikt werd in Duitsland. |
| Geschiedenis van de Gotische taal De Goten kwamen waarschijnlijk oorspronkelijk uit Zweden, maar verspreidden zich in de eerste eeuwen van onze jaartelling over grote delen van Europa. Daar kwamen ze onder andere in oorlog met het Romeinse Rijk. Grote delen van Spanje kwamen onder Gotische heerschappij te staan in de middeleeuwen. Hier verdwenen de Goten naar de achtergrond door de inval van de Arabieren. Tot in de 17e eeuw wordt er nog melding gemaakt van kleine verspreid levende groepjes Goten, voornamelijk in Zuid-Oost Europa. Veel teksten zijn er niet overgebleven in de Gotische taal. De bekendste tekst is ongetwijfeld de bijvelvertaling van Bisschop Wulfila.  Wulfila omringd door het Gotische alfabet. |
| Een Gotisch spreekwoord |
| Ațțan hva gaumeis gramsta in augin broțrs țeinis, iț anza in țeinamma augin ni gaumeis? Vertaling: Waarom ziet u wel de splinter in het oog van uw broeder, maar niet de balk in uw eigen oog? Uitleg: Het is makkelijk om voortdurend anderen te wijzen op hun kleine fouten en ondertussen aan je eigen grote misstappen voorbij te gaan. Het spreekwoord is afkomstig uit de Bijbel, Lucas 6:41. |
Voorbeeldtekst
| Onze Vader | Atta Unsar |
| Onze Vader die in de hemelen zijt, Uw naam worde geheiligd, Uw Koninrijk kome, Uw wil geschiede gelijk in de hemel als ook op de aarde Geef ons heden ons dagelijks brood, en vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven aan onze schuldenaren. En leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de Boze . Want van U is het Koninkrijk, en de kracht, en de heerlijkheid, tot in eeuwigheid. Amen. |
Atta unsar țu in himinam, weihnai namo țein. Qimai țiudinassus țeins. wairțai wilja țeins, swe in himina jah ana airțai. Gif uns himma daga hlaif unsarana țana sinteinan Jah aflet uns țatei skulans sijaima, swaswe jah weis afletam țaim skulam unsaraim. Jah ni briggais uns in fraistubnjai, ak lausei uns af țamma ubilin. Unte țeina ist țiudangardi jah mahts jah wulțus in aiwins. Amen. |
|
Handige woorden en zinnen
|
|
| Hallo | G?dana dag |
| Tot ziens | Hails |
| Hoe heet je? | ?a ist nam? țein? |
| Mijn naam is.... | Nam? mein ist....... |
| Bedankt. | Awiliudo țus |
| Ik hou van jou! | Frijo țuk! |
| Ja | Ja |
| Nee | Nei |
| 1 | ains |
| 2 | twai |
| 3 | threis |
| 4 | fidw?r |
| 5 | fimf |
| 6 | saihs |
| 7 | sibun |
| 8 | ahtau |
| 9 | niun |
| 10 | taihun |
 2024 Harm Schoonekamp | contact | |