Statistieken

Vandaag 21
Deze week 400
Deze maand 1750
Sinds 08-2008 965462

Navajo


468x60 tablet actie



 

 

 

 

Navajo
Naabeehó
bizaad

 

 

Landen waar Navajo gesproken wordt: Verenigde Staten van Amerika
Het Navajo is een officiële taal in: Geen officiële status.
Aantal moedertaalsprekers: Rond de 170.000 sprekers.
Eigen benaming: Naabeehó bizaad
Alfabet: Latijns.
Aantal letters in het alfabet: 36
Regulering:
(Van spelling, etc.)
Geen.
Classificatie:
(Taalfamilie)
Dené-Jenisejisch
------> Na-Dené
-------> Athabaskisch
--------> Zuidwest-Apache
---------------------> Navajo
Navajo is sterk verwant aan: De Apache-talen
Navajo is in mindere mate een verwant van: Oorspronkelijke Amerikanentalen van Alaska en Canada.
Navajo is een verre verwant van: De Jenisejische talen uit Siberië.

 

 

 

Inleiding
In een levensmiddelenwinkel aan de snelweg in de Amerikaanse staat New Mexico staat een vrouw in de rij voor de kassa te bellen met haar mobiele telefoon. De man achter haar begrijpt niets van de taal die ze spreekt. Als het gesprek afgelopen is spreekt de man haar aan.
"Pardon, ik wilde u niet storen toen u nog in gesprek was, maar u bent in Amerika. Hier spreken we Engels. Als u zo nodig Spaans wilt spreken, dan gaat u maar terug naar Mexico."
Waarop de vrouw antwoordt: "De taal die ik sprak was Navajo. Als u zo nodig Engels wilt spreken, dan gaat u maar terug naar Engeland!".

Het Navajo is de taal van het gelijknamige volk van oorspronkelijke Amerikanen (Indianen) in de VS. Het traditonele grondgebied van de Navajo bevindt zich in de staten Arizona, Utah, Colorado en New Mexico.
Het Navajo is een taal die verwant is aan de taal van de Apache. Recent taalkundig onderzoek suggereert dat Navajo een verre verwant is van de Jenisejische talen uit Siberië. Indien deze theorie bewezen kan worden is dat het eerste bewijs van verwantschap tussen talen uit de Oude Wereld en talen van de Nieuwe Wereld.
Omdat het Navajo bekend staat als zeer moeilijk om als tweede taal te leren, werden tijdens de Tweede Wereldoorlog Navajo-Indianen door het Amerikaanse leger ingezet om geheime berichten te versturen in hun taal. Deze \berichten hebben de Asmogendheden nooit kunnen kraken.
De Navajo noemen hun taal Naabeehó bizaad.


Navajo
Navajo-man, 2011.

 

Navajo alfabetAlfabet
Het Navajo wordt geschreven in een uitgebreide versie van het Latijnse alfabet en telt 36 letters. Lettercombinaties als Ch en Dz worden als een aparte letter beschouwd en hebben hun eigen plaats in het alfabet. Daarnaast heeft het Navajo de letter Ł aan het Pools ontleend. Al vanaf het moment dat er serieuze studie gemaakt werd van het Navajo bleek er behoefte te bestaan aan een eigen alfabet. Het Latijnse alfabet is niet heel geschikt voor de taal. Het Navajo heeft klanken waar het Engels geen letter voor heeft. Anderzijds heeft het Latijnse alfabet letters die voor het Navajo overbodig zijn. Uiteindelijk is er een aangepast Latijns alfabet gemaakt.

 

Verspreiding
Het Navajo wordt gesproken in de Verenigde Staten in een gebied dat bekendstaat als de Navajo-Nation. Dat is het traditionele leefgebied van het Navajo-volk. Het gebied van de Navajo-Nation ligt binnen de grenzen van vier verschillende Amerikaanse staten, Arizona, Utah, Colorado en New Mexico. Binnen hun territorium proberen de Navajo hun taal, cultuur en tradities in ere te houden. Zo wordt er tweetalig onderwijs georganiseerd, zodat de kinderen naast het Engels ook de taal van hun voorouders leren. Daarmee hoopt men de taal voor uitsterven te behoeden.


Navajo Nation
Navajo wordt gesproken in de staten Arizona, Utah, Colorado en New Mexico.

 

 

Een Navajo spreekwoord
"Éí atʼééd tʼáadoo danitʼání yiyíítiʼ"
Letterlijke betekenis: Het meisje plukte de maïs voordat deze rijp was.
Vergelijkbaar Nederlands spreekwoord: De huid van de beer verkopen voordat deze geschoten is.
Betekenis: Voorbarig zijn.

 

 

Handige woorden en zinnen
Hallo Yá'át'ééh
Tot ziens Hágoónee’
Hoe heet je? Haash yinílyé?
Mijn naam is.... ........yinishyé.
Bedankt. Ahéhee'
Ik hou van jou! Ayóó ánííníshí!
Ja Aoo'
Nee Dooda
1 łáá'íí
2 naaki
3 táá'
4 dįį'
5 ashdla'
6 hastą́ą́
7 tsostsʼid
8 tseebíí
9 náhástʼéí
10 neeznáá

 

 

Voorbeeldtekst

Onze Vader NihiTaaʼ
Onze Vader die in de hemelen zijt,
Uw naam worde geheiligd,
Uw Koninrijk kome,
Uw wil geschiede
gelijk in de hemel
als ook op de aarde
Geef ons heden
ons dagelijks brood,
en vergeef ons
onze schulden,
gelijk ook wij vergeven
aan onze schuldenaren.
En leid ons niet in verzoeking,
maar verlos ons van de Boze .
Want van U is het Koninkrijk,
en de kracht,
en de heerlijkheid,
tot in eeuwigheid.
Amen.
NihiTaaʼ yáʼąąshdi honílóonii,
Nízhiʼ diyingo óolzin leʼ,
Bee nóhólníihii náásgóó kʼeeʼąą yilzhish leʼ,
Áádóó bee íinínízinii
tʼáá yáʼąąshdi ááníłígi átʼéego
Nahasdzáán bikáaʼgi ááníił leʼ.
Chʼiyáán tʼáá ákwíí jį´ nihaʼiyíłtsódígíí
díí jį´ nihaa náádiníʼaah.
Áádóó tʼáá nihichʼįʼ bąąhági
ádaaníiłii bá yóóʼadahidiitʼaahígi
átʼéego nichʼįʼ ndaʼayiilzíhígíí
nihá yóóʼahidíʼaah.
Áádóó nihí hodínóotahjįʼ nihiʼóółnííh lágo,
Nidi bąąhágiʼátʼéii bitsʼą´ąjįʼ yisdánihiyínííł.
Háálá ni tʼéí nóhólnííh
áádóó tʼáadoo bee nóodziilí da,
índa ayóóʼáńtʼé.
ahóyéelʼáágóó
Tʼáá ákótʼée doo.

 

 

 

 

  2024 Harm Schoonekamp | contact | |