|
Wat zijn aptoniemen?
Een aptoniem is een naam die toepasselijk of bijzonder is voor de eigenaar (bijv. zijn of haar beroep). Dit verschijnsel was al bij de Romeinen bekend, getuige de Latijnse spreuk 'Nomen est omen' (Iemands naam is een teken aan de wand). De Encyclopædia Britannica zegt dat het begrip zou zijn uitgevonden door columnist Franklin P. Adams, die het Engelse woord “aptronym” bedacht als een anagram van het woord patronym (vadersnaam), om “apt” ("geschikt") te benadrukken. Volgens het Oxford English Dictionary verscheen het woord in 1921 in een woordenboek van Funk & Wagnall, gedefinieerd als "een achternaam die een beroep aanduidt: zoals Glass, de glazenmaker". De psycholoog Carl Jung schreef in zijn boek Synchroniciteit uit 1960 dat er een "soms grotesk toeval bestaat tussen de naam van een mens en diens eigenaardigheden". Sommige psychologen denken dat je iemands onbewust invloed kan uitoefen op de latere carrièrekeuzes van die persoon.
Het verzamelen van aptoniemen is een populaire bezigheid bij veel mensen die zich met taal bezighouden. In het boek What's in a Name? uit 1966 heeft Paul Dickson, naast andere eigenaardige soorten achternamen, een hoofdstuk over aptoniemen met daarin een lijst, geselecteerd uit zijn grote verzameling. Sommige krantencolumnisten verzamelen ook aptoniemen. In Nederland worden op Radio 538 bij de Coen en Sander Show bijzondere en grappige namen verzameld onder de naam Faamnaam. De meeste namen zijn grappige combinaties van voor- en achternamen, zoals Stanley Messi, maar soms zitten er ook aptoniemen tussen.
Voorbeelden van aptoniemen in verschillende talen
Nederlands
Hennie de Haan, voorzitter van de Nederlandse Pluimveevereniging. Een dubbel aptoniem zelfs!
Benno Baksteen - deskundige op het gebied van luchtvaartongelukken.
Dr. Naald, arts.
Dr. Hart, arts op de afdeling cardiologie.
Dhr. Klinkers, eigenaar van Steenfabriek Klinkers.
Dick Bruin, kleurenexpert.
Dhr. en mevr. Wijnen, eigenaren van een slijterij.
Tengbeh Kamara - fotograaf.
Sjef de Cock, chef-kok
Jan Rients Slippens, adviseur gladheidsbestijding RWS.
Erica Lust, erotisch filmregisseur.
René van Dijk, hoogwatercoördinator Deventer.
Gert Oostindie, historicus, gespecialiseerd in de Nederlandse koloniale geschiedenis
Diana Woei, Nederlands weervrouw.
Mieke Zilverberg, archeologe en expert in munten uit de oudheid.
Sabine Uitslag, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Huidtherapeuten.
Rivkah op het Veld, voetbalverslaggever
Harry Voss, activist en faunabeschermer, zet zich o.a. in tegen de plezierjacht op de Veluwe.
Jan Adriaanszoon Leeghwater, Nederlandse waterbouwkundige uit de Gouden Eeuw, bekend om het droogmalen van Polders.
B. Koekkoek - Deskundige in de psychiatrie.
Transportbedrijf Sjouwerman.
Dr. van Baaren, gynaecoloog.
A. van Wee, verloskundige.
Dr. Verwijs, huisarts.
Dr. Plasmans, uroloog
Dr. Hoorweg, KNO-arts.
Dr. Bloed, huisarts.
Dhr. Kist, begrafenisondernemer.
Engels
Cindy Birdsong, zangeres en lid van The Supremes
David W. Music, Amerikaans componist van kerkmuziek
Bob Rock, Canadese muziekproducer vooral bekend om zijn werk met rockacts als Metallica en Aerosmith
Scott Speed, Amerikaans autocoureur die in verschillende motorsporten heeft geracet, waaronder Formule 1 en Formule 2.
Sara Blizzard, meteorologe en televisieweerpresentatrice voor de BBC.
Amy Freeze, Amerikaans meteoroloog.
Dr. Russell Brain, neuroloog.
Dr. Corona Rintawan, Indonesische arts die leiding gaf aan een medisch centrum tjdens de COVID-19 pandemie.
Dr. Lindsay Sleeper, anesthesioloog
Dr. Pillow, anesthesioloog
Carla Dove, Amerikaanse ornithologe.
Bob Flowerdew, Brits tuinman en tv/radiopresentator.
John Hunter, Schotse jager en schrijver.
Keith Weed, voorzitter van de Royal Horticultural Society.
Bert “Tito” Beveridge, oprichter van drankenfabrikant Tito's Vodka.
Rosalind Brewer, leidinggevende bij Starbucks en voormalig directeur bij Molson Coors Brewing Company.
Ed Currie, wereldrecordhouder chilipeper kweken.
Emily Wines, Amerikaanse wijnprofessional en bestuursvoorzitter van de Court of Master Sommeliers.
David Dollar, Amerikaans econoom.
Rich Fairbank, Amerikaanse miljardair en CEO van de Capital One bank, die het Fairbanking Mark heeft voor het aanbieden van eerlijke bankproducten.
Eugene Profit, voormalig American football speler en huidige CEO van het investeringsadviesbureau Profit Investment Management.
Igor Judge, Engels rechter
John Laws, Engels rechter
Gabe Pressman, Amerikaans journalist.
William Headline, voormalig bureauchef Washington voor CNN.
Mary Yu, rechter in het Hooggerechtshof van Washington die het eerste huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht voltrok.
George McGovern, Amerikaans politicus en senator
Christopher Coke en zijn vader Lester Coke, Jamaicaanse drugsbaronnen en cocaïnehandelaren.
Doug Bowser, president van Nintendo in Amerika (Bowser is een personage uit de Super Mario-reeks, de beroemdste spellenreeks van Nintendo.)
Thomas Crapper, Brits sanitair ingenieur.
Sir Mansfield George Smith-Cumming, een Britse marine-officier van de geheime inlichtingendienst die tijdens de Eerste Wereldoorlog voorstelde om menselijk zaad te gebruiken als onzichtbare inkt.
Frans
Eugène Terre'Blanche, Zuid-Afrikaanse blanke nationalist.
Bertrand Cantat, zanger van de groep Noir Désir.
Félix Dujardín, Frans bioloog.
Gérald Lacroix, Canadees aartsbisschop
Duits
Max Schreck, Duitse acteur die bekend staat om zijn rol als graaf Orlok in de horrorfilm Nosferatu (“Schreck” is het Duitse woord voor “schrik”).
Garlich von Essen, secretaris-generaal van de Europese Zadenassociatie.
Jules Angst, Zwitsers professor in de psychiatrie, die werk over angst heeft gepubliceerd.
Wolfgang Wolf, voormalig trainer van VFL Wolfsburg.
Georges Haussmann, Frans architect.
Spaans
Javier Cámara, Spaans acteur
Fernando Platas, Mexicaanse zwemmer, winnaar van een zilveren medaille op de Olympische Zomerspelen van 2000. 'Plata' betekent 'zilver'.
Marta Pino, bosbouwkundig ingenieur. De achternaam betekent 'dennenboom'.
Italiaans
Massimo Della Pena, advocaat. Zijn naam betekent 'maximale straf'.
Salvatore Bonocore, cardioloog. 'Bonocore' betekent 'goed hart'.
Marco Velo, Italiaans wielrenner.
Pools
Barbara Bieganowska-Zajac, hardloopster.
Een dubbel aptoniem. Het Poolse werkwoord biegnąć betekent rennen en zajac betekent haas.
Fins
Pekka Pouta - meteoroloog en televisieweerman. Zijn achternaam betekent 'droog weer'.
Japans
Go Seigen (1914-2014), Japanse go-speler (go is een bordspel), beschouwd als één van de beste go-spelers ooit.
Anti-aptoniemen
Sommige mensen hebben een naam die het tegenovergestelde lijkt te zijn van wat er binnen hun beroep van hen verwacht wordt. Hoe gerust ben jij er op als je voorbereid wordt op een grote operatie en de dienstdoende chirurg heet dr. Slager? Het is maar een naam, toch? Geen reden om ongerust te zijn zegt je gezonde verstand, maar onbewust voelt het toch raar! Hier een lijst van anti-aptoniemen.
Otto de Kat is boswachter in Zeeland. Dagelijks zit hij tussen duizenden vogels. (uit een artikel van Natuurmonumenten)
Rob Banks, Britse politieagent
Frank Beard, Amerikaanse muzikant die tot ca. 2013 het enige lid van de rockband ZZ Top was zonder baard
Don Black, blanke supremacist
Colleen Lawless, Amerikaans advocaat en rechter
Danielle Outlaw, voormalig politiecommissaris van Philadelphia
Jaime Sin, katholiek geestelijke. Na zijn benoeming tot kardinaal in 1976 kreeg hij de nog ontoepasselijker titel "Cardinal Sin " (Hoofdzonde).
Dr. Slager, huisarts.
Dr. Butcher, chirurg.
Dr. Sugar, tandarts
Dr. Monica Dracula, hematoloog en hoofd van de afdeling bloedransfusies.
Dr. Sepulchre, Franse arts. De achternaam betekent 'graf'.
|
