Hausa

Landen waar Hausa gesproken wordt:	Nigeria, Niger, Benin, Kameroen en Soedan.
Het Hausa is een officiële taal in:	Nigeria en Niger.
Aantal moedertaalsprekers:	Rond de 25 miljoen sprekers.
Eigen benaming:	Hausa, of voluit: Yaren Hausa (De Hausa taal).
Andere namen:	Housa, Haoussa, Hausisch.
Alfabet:	Romeins, soms Arabisch.
Aantal letters in het alfabet:	27 (Van A tot Ƴ).
Regulering: (Van spelling, etc.)	Geen regulering.
Classificatie: (Taalfamilie)	Afro-Aziatisch ---------> Tsjadisch -----------> West-Tsjadisch ----------------------------> Hausa
Hausa is sterk verwant aan:	Karekare, Gera, Bade.
Hausa is in mindere mate ook verwant aan:	Bura, Kamwe, Massa.
Hausa is een verre verwant van:	Hebreeuws, Maltees, Amharisch, Arabisch, Tamazight, Somalisch, Koptisch.

Inleiding
Het Hausa is een Afro-Aziatische taal die door zo'n 25 miljoen mensen gesproken wordt, vooral in Nigeria en Niger.
Het Standaard-Hausa is gebaseerd op het dialect van Kano, de grootste Hausatalige stad in Nigeria.
Het Hausavolk noemt de taal Yaren Hausa.

Alfabet
Het Hausa wordt geschreven in het Latijnse en het Arabische alfabet. Het Latijnse Hausa-alfabet wordt ook wel het Boko-alfabet genoemd (Een verbastering van het Engelse woord book). Sinds 1930 is het Boko-alfabet het officiële schriftsysteem voor het Hausa.
Het Hausa-alfabet heeft 28 letters. De letters Q, V en X worden niet gebruikt. Het Hausa heeft wel een aantal extra letters om plofklanken mee aan te geven, zoals Ɓ, Ɗ en Ƙ.

Classificatie
Hausa is een van de West-Tsjadische talen, die een subgroep vormen van de Tsjadische talen-groep, een groep binnen de grote Afro-Aziatische taal-familie. De Afro-Aziatische taalfamilie wordt van oorsprong gesproken in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Bekende Afro-Aziatische talen zijn bijvoorbeeld Hebreeuws en Arabisch. De verschillen tussen Hebreeuws en Arabisch enerzijds, en Hausa anderzijds zijn echter zeer groot.
Andere Tsjadische talen zijn o.a. Karekare, Gera, Bade, Bura, Kamwe (Nigeria), Massa (Tsjaad en Kameroen)

Geografie
Het Hausa wordt voornamelijk in het noorden van Nigeria en in Niger gesproken. De invloed van de taal is echter vrij groot, en in veel andere landen in West-Afrika wordt het Hausa door veel mensen als tweede taal beheerst.

Aantallen sprekers per land

Land	Aantal sprekers	Percentage van de bevolking van dit land	Percentage van het aantal Hausasprekers dat in dit land woont
Nigeria	18,5 miljoen	13%	77%
Niger	5 miljoen	45 %	21%
Soedan	500.000	1,25%	2%
Kameroen	23.500	0,15%	0,1%

Zoals uit de tabel blijkt is er geen enkel land waarin het Hausa door een meerderheid van de mensen gesproken wordt. Niettemin is de invloed ook in Nigeria aanzienlijk, omdat in Nigeria geen enkele taal door meer dan 20 miljoen mensen gesproken wordt.

Dialecten
Het Hausa wordt in verschillende dialecten gesproken. Er is een noordelijk, westelijk, zuidelijk en een oostelijk dialect.
De grootste dialectgroep is de oostelijke groep. Hieronder valt het Kananci, het dialect van de stad Kano dat ook als de norm voor het standaard-Hausa geldt. Het oostelijk dialect vind je ook in de regio's Bauchi, Daura, Misau en Borno.
Het westelijke dialect vind je in de regio's Sokoto, Katsina, Gobir, Adar, Kebbi en Zamfara in Nigeria en in de regio Kurfey in Niger.
Het noordelijk en zuidelijk dialect worden het minst gesproken. Het noordelijke dialect Arewa of Arawci wordt zowel in Nigeria (vooral in de stad Katsina) als in Niger (rond de steden Maradi en Zinder) gesproken.
Het zuidelijke dialect heet Zazzaganci en wordt vooral gesproken in de stad Zaria in de provincie Kaduna.

Legenda

	West-Hausa
	Oost-Hausa
	Zuid-Hausa
	Noord-Hausa
	Andere talen

Op deze kaart is alleen de verspreiding weergegeven van de Hausa-dialecten.Dat wil niet zeggen dat in al deze regio's het Hausa ook de meerderheidstaal is. In de provincie Borno wordt bijvoorbeeld voornamelijk Kanuri gesproken. Maar als er in Borno Hausa gesproken wordt, dan is het het oostelijk dialect. Ja, de taalsituatie in Nigeria en Niger is complex.

Geschiedenis
Het Hausa bestaat zo'n 400 jaar in geschreven vorm. In eerste instantie werd het met het Arabische schrift geschreven. De eerste teksten waren vaak religieuze poëzie. Begin 20e eeuw is men gebruik gaan maken van het Romeinse alfabet.

2024 Harm Schoonekamp | contact | |

Vandaag	40
Deze week	40
Deze maand	860
Sinds 08-2008	977295