Hawaïaans
| Landen waar Hawaïaans gesproken wordt: | De Verenigde Staten, in de staat Hawaï |
| Officiële status: | Officiële taal op Hawaï. Door de federale regring van de VS erkend als minderheidstaal. |
| Aantal moedertaalsprekers: | Rond de 27.000 |
| Eigen benaming: | ʻŌlelo Hawaiʻi |
|
Alfabet: |
Latijns |
| Aantal letters in het alfabet: | 13 (van A tot W) |
| Regulering: (Van spelling, etc.) |
Er bestaat geen taalorganisatie die de spelling reguleert. |
| Classificatie: (Taalfamilie) |
Austronesisch ---> Polynesisch ---------> Hawaïaans |
|
Hawaïaans lijkt veel op: |
Māori, Tahitiaans, Samoaans, Tongaans, Rapa Nui. |
|
Hawaïaans lijkt ook op: |
Indonesisch, Maleis, Javaans, Malagasi, Tagalog. |
| Hawaïaans is een verre verwant van: | De Formosaanse talen van Taiwan. |
| Inleiding Het Hawaïaans is een Polynesische taal die gesproken wordt op de Hawaïaanse eilanden in de Verenigde Staten. Koning Kamehameha III stelde in 1839 en 1840 de eerste Hawaïaans-talige grondwet vast. Aan het einde van de 19e eeuw begon de taal te verdwijnen door de invloed van het Engels. In 1896 stelde de Republiek Hawaï Engels in als officiële taal op scholen. Het aantal moedertaalsprekers van het Hawaïaans nam geleidelijk af in de periode van 1830 tot 1950. Het Engels verdrong in wezen het Hawaïaans op zes van de zeven bewoonde eilanden. In 2001 maakten moedertaalsprekers van het Hawaïaans minder dan 0,1% uit van de bevolking van de staat. Het Hawaïaans was een ernstig bedreigde taal. Desondanks is er vanaf ongeveer 1949 tot op heden een geleidelijke toename geweest in aandacht voor en promotie van de taal. In 1984 werden openbare kleuterscholen opgericht waar de Hawaïaanse taal werd onderwezen, Pūnana Leo genaamd; andere scholen volgden snel daarna. De eerste leerlingen die op de kleuterschool begonnen zijn nu afgestudeerd en velen spreken vloeiend Hawaïaans. De taal is echter nog steeds geclassificeerd als ernstig bedreigd door UNESCO. In Hawaï wordt de taal 'Ōlelo Hawai'i genoemd. |
 AlfabetHet Hawaïaans gebruikt een aangepaste versie van het Latijnse alfabet, bestaande uit 13 letters. Het alfabet bevat de vijf klinkers (a, e, i, o, u) en de zeven medeklinkers (h, k, l, m, n, p, w), evenals een speciale glottisslag ('okina) die als een aparte letter wordt beschouwd. Sommige letters die in het Nederlands en het Engels worden gebruikt, zoals b, c, d, f, g, j, q, s, t, v, x, z, komen niet voor in het Hawaïaans. |
|
Verwantschap met andere talen De verwantschap tussen deze talen kun je zien aan bijvoorbeeld de volgende woorden:
Hawaïaans vergeleken met andere Austronesische talen
|
2024 Harm Schoonekamp | contact | |