Kazachs
-
Kazachs |
|
Қазақ тілі / |
| Landen waar Kazachs gesproken wordt: | Kazachstan, Rusland, China, Mongolië, Oezbekistan en Kirgizië. |
| Het Kazachs is een officiële taal in: | Kazachstan, de Russische deelrepubliek Altaj en de Chinese Autonome Kazachse Prefectuur Ili |
| Aantal moedertaalsprekers: | Rond de 15 miljoen sprekers. |
| Eigen benaming: | Қазақ тілі. Qazaq tili. |
| Andere namen: | Kazachstaans. |
| Alfabet: | Cyrillisch, Latijns en Arabisch |
| Aantal letters in het alfabet: | 42 (van A tot Я) |
| Regulering: (Van spelling, etc.) |
Het Kazachs Taalagentschap |
| Classificatie: (Taalfamilie) |
---> Turkische talen ----------> Kiptsjakisch ------------------> Kazachs |
| Kazachs is sterk verwant aan: | Kirgizisch, Basjkiers, Tataars. |
| Kazachs is in mindere mate ook verwant aan: | Turks, Oezbeeks, Azerbeidjaans, Oeigoers, Turkmeens |
| Inleiding Het Kazachs is net als de meeste talen in Centraal-Azië een Turkische taal. Het is de officiële taal van Kazachstan. De meest nauwe verwanten van het Kazachs zijn de Turkische talen binnen de Kiptsjakische subgroep: Kirgizisch, Basjkiers, Tataars en nog een aantal kleinere talen. Het Kazachs is een verre verwant van bijvoorbeeld Turks en Oezbeeks. Het dialect van Almaty (Alma-Ata), de vroegere hoofdstad van Kazachstan, geldt als de norm voor het standaard Kazachs. |
 AlfabetDe oudste Kazachse documenten zijn zo'n 100 jaar oud. Vanaf die tijd tot 1929 werd het Kazachs geschreven in het Arabische alfabet. Op initiatief van de Sovjetoverheid werd in 1929 overgeschakeld op het Latijnse alfabet. In 1940 werd door diezelfde autoriteiten besloten dat het Kazachs toch maar in het Cyrillisch geschreven moest worden. Het Cyrillisch is tot op de dag van vandaag het alfabet van het Kazachs. Er gaan echter stemmen op om weer terug te gaan naar het Latijnse alfabet. Op dit moment is de overheid van Kazachstan serieus onderzoek aan het doen naar de mogelijkheden om over te stappen naar het Latijnse alfabet. De overgang zou geleidelijk moeten plaatsvinden en rond 2025 voltooid moeten zijn. De 1 miljoen Kazachen die in China wonen schrijven hun taal in het Arabische alfabet. |
| Geografische verspreiding Het Kazachs wordt in Kazachtstan gesproken door zo'n 65% van de bevolking als eerste taal. Ongeveer evenveel mensen spreken er Russisch. Het Kazachs is in Kazachstan erkend als staatstaal, het Russisch als officiële taal. Het Russisch wordt vooral gebruikt voor communicatie tussen de verschillende bevolkingsgroepen die Kazachstan rijk is. Buiten Kazachstan wordt het Kazachs gesproken in Rusland, vooral in de deelrepubliek Altaj, waar het tevens een officiële taal is. Verder vind je kleine groepen Kazachen verspreid over Rusland. Ook in een deel van China is het Kazachs erkend als officiële taal, in de Autonome Kazachse Prefectuur Ili wonen zo'n 1 miljoen Kazachstaligen. In het westen van Mongolië wordt door een minderheid Kazachs gesproken. In Oezbekistan spreken zo'n 800.000 mensen Kazachs, de meeste van hen wonen in de republiek Karakalpak. Deze republiek heeft ook een eigen taal, het Karakalpaks die nauw verwant is aan het Kazachs. |
2024 Harm Schoonekamp | contact | |