Luxemburgs
-
| Luxemburgs |  |
Lëtzebuergesch |
| Landen waar Luxemburgs gesproken wordt: | Luxemburg, België, Frankrijk en Duitsland. |
| Het Luxemburgs is een officiële taal in: | Luxemburg. |
| Aantal moedertaalsprekers: | Rond de 390.000 sprekers. |
| Eigen benaming: | Lëtzebuergesch. |
| Alfabet: | Romeins. |
| Aantal letters in het alfabet: | 29 (Van A tot É) |
| Regulering: (Van spelling, etc.) |
Conseil Permanent de la Langue Luxembourgeoise (CPLL). |
| Classificatie: (Taalfamilie) |
Indo-Europees ------> Germaans --------> West-Germaans ---------------------> Luxemburgs |
| Luxemburgs is sterk verwant aan: | Duits, Engels, Nederlands, Nedersaksisch, Fries, Limburgs, Schots, Jiddisch, Afrikaans. |
| Luxemburgs is in mindere mate ook verwant aan: | Deens, Zweeds, IJslands, Faeröers, Noors, Gothisch. |
| Het Luxemburgs is een verre verwant van: | Russisch, Frans, Grieks, Iers, Perzisch, Hindi, Armeens en Litouws. |
| Inleiding Het Luxemburgs is een op het Duits lijkende taal die gesproken wordt in Luxemburg en in aangrenzende gebieden in Duitsland, België en Frankrijk. In Luxemburg is het de algemene omgangstaal. Tevens is het Luxemburgs als officiële taal erkend, al wordt het in die functie weinig gebruikt. Bij officiële zaken wordt in Luxemburg over het algemeen het standaard-Duits gekozen. Luxemburgers noemen hun taal Lëtzebuergesch.  Herdenkingsteken voor de gevallenen in de Tweede Wereldoorlog, in het Luxemburgs. |
 AlfabetHet Luxemburgs wordt geschreven in het Latijnse alfabet. De Luxemburgers hebben dit alfabet uitgebreid met 3 extra letters, de Ä, Ë en É. In totaal heeft het Luxemburgse alfabet dus 29 letters. |
| Verspreiding Het Luxemburgs is de algemene omgangstaal in Luxemburg. Maar de taal wordt ook buiten de grenzen van het Groothertogdom gesproken. In België wordt de taal gesproken in en rond Aarlen en Sankt Vith. In Frankrijk wordt Luxemburgs gesproken in en rond de stad Thionville (Diddenuewen in het Luxemburgs) in het departement Moselle. Tenslotte wordt de taal ook nog gesproken in Duitsland, in de westelijke Eifel rond Bitburg. |
| Een Luxemburgs spreekwoord |
| "Den Apel fält net wäit vum Bam, e misst just de Bierg erofrullen." Letterlijk: De appel valt niet ver van de boom, maar hij kan wel van een berg afrollen. Betekenis: We ontkomen er niet aan dat we op onze ouders lijken, maar met een extra duwtje kunnen we onze eigen weg volgen en ver komen. |
| Onze Vader | Eise Papp |
| Onze Vader die in de hemelen zijt, Uw naam worde geheiligd, Uw Koninrijk kome, Uw wil geschiede, gelijk in de hemel als ook op de aarde Geef ons heden ons dagelijks brood, en vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven aan onze schuldenaren. En leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de Boze . Want van U is het Koninkrijk, en de kracht en de heerlijkheid, tot in eeuwigheid. Amen. |
Eise Papp am Himmel, däin Numm sief gehellegt. Däi Räich soll kommen, Däi Wëll soll geschéien, wéi am Himmel sou op der Äerd. Gëff eis haut eist deeglecht Brout, an verzei eis eis Schold, wéi mer och deene verzeien, déi an eiser Schold sinn. An féier eis net an d'Versuchung, mee maach eis fräi vum Béisen. Well däint ass d'Räich an d'Kraaft an d'Herrlechkeet an éiwegkeet. Amen. |
| Handige woorden en zinnen | |
| Hallo | Moien |
| Tot ziens | Äddi |
| Hoe heet je? | Wéi heeschs du? |
| Mijn naam is.... | Ech heeschen.... |
| Bedankt. | Merci |
| Ik hou van jou! | Ech hunn dech gär! |
| Ja | Jo |
| Nee | Neen |
| 1 | eent |
| 2 | zwee |
| 3 | dräi |
| 4 | véier |
| 5 | fënnef |
| 6 | sechs |
| 7 | siwen |
| 8 | aacht |
| 9 | néng |
| 10 | zéng |
2024 Harm Schoonekamp | contact | |