Manx
-
Manx |
|
Gaeilge |
Landen waar Manx gesproken wordt: | Isle of Man (Verenigd Koninkrijk). |
Het Manx is een officiële taal op: | het Isle of Man. |
Aantal moedertaalsprekers: | Slechts enkele honderden. |
Eigen benaming: | Gaelg of Gailck, of voluit: Yn çhengey Gaelgagh (De Manx taal). |
Alfabet: | Romeins (Latijns). |
Aantal letters in het alfabet: | 24 (Van A tot Y). |
Regulering: (Spelling, etc.) |
Coonceil ny Gaelgey. De Raad voor het Manx. |
Classificatie: (Taalfamilie) |
Indo-Europees ---------> Keltisch ------------> Goïdelisch --------------------> Manx |
Manx is sterk verwant aan: | Iers en Schots |
Manx is in mindere mate ook verwant aan: | Cornisch, Welsh en Bretons. |
Manx is een verre verwant van: | Russisch, Latijn, Grieks, Albanees, Perzisch, Hindi, Armeens en Litouws. |
Inleiding Het Manx is een Keltische taal die gesproken wordt op het eiland Man (Isle-of-Man), gelegen tussen Ierland en Schotland. De taal stierf in 1974 uit toen de laatste moedertaalspreker, Ned Maddrell, overleed. In de decennia daarna hebben de mensen op het eiland Man de taal doen herleven. Vandaag de dag zijn er weer zo'n 1800 sprekers van de taal. In het Manx zelf heet de taal Gaelg of Gailck, of voluit: yn çhengey Gaelgagh. |
Alfabet en spelling Het Manx maakt gebruik van 24 letters van het Latijnse alfabet, de x en z heeft de taal niet nodig. De spelling wijkt aanzienlijk af van de Ierse en Schotse spelling, hoewel de drie talen verwant zijn. Dat komt doordat het Iers en Schots een oudere spelling hanteren die rekening houdt met de oorsprong van de woorden (etymologische spelling). De spelling van het Manx is opgesteld door Engelstaligen. De klanken van het Manx worden dus geschreven zoals dezelfde klanken in het Engels. Dubbel oo wordt bijvoorbeeld uitgesproken als oe en sh als sj. |
Verwantschap met andere talen Het Manx is eén van de nog zes levende Keltische talen. In de oudheid werden Keltische talen in heel Europa gesproken, van Turkije (de Galaten), tot Frankrijk (de Galliërs) en zelfs Noord-Europa. Na de Grote Volksverhuizing aan het begin van de Middeleeuwen werd het aantal sprekers van een Keltische taal ernstig gereduceerd. De huidige Keltische talen vallen uiteen in twee groepen: de Goïdelische en de Brythonische. Het Manx behoort samen met het Iers en het Schots tot de Goïdelische talen. Het Welsh, Cornisch en Bretons behoren tot de Brythonische groep. De Keltische talen behoren op hun beurt weer tot de Indo-Europese talen, een grote taalfamilie waartoe o.a. ook de Germaanse (waaronder het Nederlands), Slavische, Romaanse, Indische en Iraanse talen behoren. |
2024 Harm Schoonekamp | contact | |