Navajo
Navajo | Naabeehó bizaad |
Landen waar Navajo gesproken wordt: | Verenigde Staten van Amerika |
Het Navajo is een officiële taal in: | Geen officiële status. |
Aantal moedertaalsprekers: | Rond de 170.000 sprekers. |
Eigen benaming: | Naabeehó bizaad |
Alfabet: | Latijns. |
Aantal letters in het alfabet: | 36 |
Regulering: (Van spelling, etc.) |
Geen. |
Classificatie: (Taalfamilie) |
Dené-Jenisejisch ------> Na-Dené -------> Athabaskisch --------> Zuidwest-Apache ---------------------> Navajo |
Navajo is sterk verwant aan: | De Apache-talen |
Navajo is in mindere mate een verwant van: | Oorspronkelijke Amerikanentalen van Alaska en Canada. |
Navajo is een verre verwant van: | De Jenisejische talen uit Siberië. |
Inleiding
|
Alfabet Het Navajo wordt geschreven in een uitgebreide versie van het Latijnse alfabet en telt 36 letters. Lettercombinaties als Ch en Dz worden als een aparte letter beschouwd en hebben hun eigen plaats in het alfabet. Daarnaast heeft het Navajo de letter Ł aan het Pools ontleend. Al vanaf het moment dat er serieuze studie gemaakt werd van het Navajo bleek er behoefte te bestaan aan een eigen alfabet. Het Latijnse alfabet is niet heel geschikt voor de taal. Het Navajo heeft klanken waar het Engels geen letter voor heeft. Anderzijds heeft het Latijnse alfabet letters die voor het Navajo overbodig zijn. Uiteindelijk is er een aangepast Latijns alfabet gemaakt. |
Verspreiding
|
Een Navajo spreekwoord |
"Éí atʼééd tʼáadoo danitʼání yiyíítiʼ" Letterlijke betekenis: Het meisje plukte de maïs voordat deze rijp was. Vergelijkbaar Nederlands spreekwoord: De huid van de beer verkopen voordat deze geschoten is. Betekenis: Voorbarig zijn. |
Handige woorden en zinnen |
|
Hallo | Yá'át'ééh |
Tot ziens | Hágoónee’ |
Hoe heet je? | Haash yinílyé? |
Mijn naam is.... | ........yinishyé. |
Bedankt. | Ahéhee' |
Ik hou van jou! | Ayóó ánííníshí! |
Ja | Aoo' |
Nee | Dooda |
1 | łáá'íí |
2 | naaki |
3 | táá' |
4 | dįį' |
5 | ashdla' |
6 | hastą́ą́ |
7 | tsostsʼid |
8 | tseebíí |
9 | náhástʼéí |
10 | neeznáá |
Voorbeeldtekst
Onze Vader | NihiTaaʼ |
Onze Vader die in de hemelen zijt, Uw naam worde geheiligd, Uw Koninrijk kome, Uw wil geschiede gelijk in de hemel als ook op de aarde Geef ons heden ons dagelijks brood, en vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven aan onze schuldenaren. En leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de Boze . Want van U is het Koninkrijk, en de kracht, en de heerlijkheid, tot in eeuwigheid. Amen. |
NihiTaaʼ yáʼąąshdi honílóonii, Nízhiʼ diyingo óolzin leʼ, Bee nóhólníihii náásgóó kʼeeʼąą yilzhish leʼ, Áádóó bee íinínízinii tʼáá yáʼąąshdi ááníłígi átʼéego Nahasdzáán bikáaʼgi ááníił leʼ. Chʼiyáán tʼáá ákwíí jį´ nihaʼiyíłtsódígíí díí jį´ nihaa náádiníʼaah. Áádóó tʼáá nihichʼįʼ bąąhági ádaaníiłii bá yóóʼadahidiitʼaahígi átʼéego nichʼįʼ ndaʼayiilzíhígíí nihá yóóʼahidíʼaah. Áádóó nihí hodínóotahjįʼ nihiʼóółnííh lágo, Nidi bąąhágiʼátʼéii bitsʼą´ąjįʼ yisdánihiyínííł. Háálá ni tʼéí nóhólnííh áádóó tʼáadoo bee nóodziilí da, índa ayóóʼáńtʼé. ahóyéelʼáágóó Tʼáá ákótʼée doo. |