Sanskriet
Sanskriet |
|
Samskrta vak |
Landen waar Sanskriet gesproken wordt: | Vroeger in India |
Het Sanskriet is een officiële taal in: | India. |
Aantal moedertaalsprekers: | Enkele tienduizenden mensen |
Periode waarin Sanskriet gesproken werd: | Ongeveer 2000 v.Chr. tot 1000 n.Chr. |
Eigen naam: | संस्कृतम् (Samskrtam). Of: संस्कृता वाक् (Samskrtā vāk, "De Verheven Taal"). |
Schrift | Devanagari en andere schriftsystemen. |
Regulering: (Van spelling, etc.) |
Geen regulering. |
Classificatie: (Taalfamilie) |
Indo-Europees -------> Indo-Iraans ----------------> Indisch --------------------> Sanskriet |
Sanskriet is sterk verwant aan: | Hindi, Urdu, Punjabi |
Sanskriet is in mindere mate ook verwant aan: | Farsi, Pashto, Koerdisch |
Het Sanskriet is een verre verwant van: | Latijn, Grieks, Iers, Russisch, Nederlands, Armeens, Albanees en Litouws. |
Inleiding Het Sanskriet is een Indische taal en de oude taal van India. Het is één van de oudste ontdekte talen ter wereld. Het Sanskriet speelt in India een rol die te vergelijken is met het Latijn in het westen. Beiden zijn 'levende dode' talen. Met deze tegenstrijdigheid wil ik zeggen dat de taal enerzijds dood is en in de loop der eeuwen veranderd is in moderne talen (Latijn is veranderd in Italiaans, Frans, Spaans, Portugees, etc. en Sanskriet is veranderd in Hindi, Urdu, Bengali, Nepalees, etc.). Maar aan de andere kant is de taal nog springlevend omdat deze als een klassieke geleerde taal gebruikt wordt. Het Sanskriet is de traditionele taal van het hindoeïsme en de heilige geschriften de Veda's, de Oepanisjaden en de Bhagavad Gita. De taal wordt ook gebruikt voor uitdrukkingen en gezegden, religieuze mantra's, nationale leuzen en motto's in het bedrijfsleven. Het Sanskriet wordt zelfs nog actiever gebruikt dan het Latijn in het westen: er bestaat een dagblad in het Sanskriet (Sudharma, gepubliceerd in Mysore in de Indiase deelstaat Karnataka) en er zijn radio-uitzendingen (Divyavani Radio). De taal van de Vaticaanse pers is Italiaans, geen Latijn. Nog een verschil met het Latijn: er bestaan nog moedertaalsprekers van het Sanskriet. Er zijn kleine gemeenschappen waar het Sanskriet de dagelijkse voertaal is.Dit gesproken Sanskriet heeft echter geen ononderbroken lijn met het oude Sanskriet, maar is het gevolg van latere inzet om de taal opnieuw levend te maken. Het Sanskriet is van groot belang voor de vergelijkende Indo-Europese taalwetenschap. Omdat het een zeer behoudende taal is, is er veel uit af te leiden over de evolutie van de Indo-Europese talen. De eigen benaming van het Sanskriet is Samskrtā vāk, "De Verheven Taal". |
![]() Het Sanskriet is eeuwenlang vooral mondeling overgeleverd. Pas in de eerste eeuw voor Christus worden de eerste inscripties gevonden. Ter vergelijking: inscripties met Middelindische teksten, in talen die voortgekomen zijn uit het Sanskriet, zijn al gevonden in 260 voor Christus. In de oudheid werd het Sanskriet waarschijnlijk in verschillende schriftsoorten geschreven op vergankelijke materialen zoals palmbladeren. Het Sanskriet wordt vanaf de eerste eeuw voor Christus geschreven in het Devanagarischrift. De naam Devanagari betekent letterlijk 'godenstad'. Het Devanagari is een abigudaschrift. Dat wil zeggen dat de basistekens medeklinkers zijn die een klinker met zich meedragen. De standaardklinker van het Devanagari is de schwa, in transcripties vaak weergegeven met een a, maar wat klank betreft klinkt de schwa als de e in gewoon. Door een medeklinker iets te wijzigen verandert de meegedragen klinker. Zo kun je bijvoorbeeld ka veranderen in ku door de letter iets anders te schrijven. |
Verwantschap met andere talen Het Sanskriet is nauw verwant aan de moderne Indo-Arische talen, zoals Hindi, Urdu, Punjabi, Bengali, Nepalees, Sinhala, etc. Deze talen zijn in de loop der eeuwen voortgekomen uit het Sanskriet. Zo rond het begin van de jaartelling viel het Sanskriet uiteen in een aantal prakrits (volkstalen). De prakrits verhouden zich tot het Sanskriet zoals het vulgaire Latijn zich verhoudt tot het klassieke Latijn. Uit deze periode is vooral het Pali bekend, een taal die gestandaardiseerd werd en gebruikt werd om de geschriften van het Theravada-boeddhisme mee te schrijven. Later ontwikkelden deze prakrits zich tot de moderne Indo-Arische talen. Oudheid: Sanskriet Middelste periode: Pakrits, waaronder Pali. Moderne periode: Hindi, Urdu, Punjabi, Bengali, Nepalees, Sinhala. De Indo-Arische talen zijn de grootste groep binnen de Indo-Europese talen, zowel in aantal talen als in aantal sprekers. Zo'n 1,5 miljard mensen spreken een Indo-Arische taal, alle Indo-Europese talen samen worden door zo'n 3 miljard mensen gesproken. Binnen de Indo-Europese talen zijn de Indo-Arische talen het meest verwant aan de Iraanse talen. Een gemeenschappelijke Indo-Iraanse oertaal werd zo'n 3000 tot 2000 jaar geleden gesproken op de Euraziatische steppe. Daarvan zijn echter geen schriftelijke overblijfselen van. Heel in de verte is het Sanskriet verwant aan het Nederlands. Sommige woorden zijn zelfs nog heel goed te herkennen: maata (moeder) brahta (broer), gharma (warm) en dhwe (twee) |