Sorbisch
| Sorbisch |  |
Serbšćina |
| Landen waar Sorbisch gesproken wordt: | Regio Lausitz (Duitsland). |
| Het Sorbisch is een officiële taal in: | In de Duitse deelstaten Saksen en Brandenburg is het Sorbisch een erkende minderheidstaal. |
| Aantal moedertaalsprekers: | Rond de 50.000 sprekers. |
| Eigen benaming: | Serbšćina, of voluit: Serbska rěč. |
Alfabet: |
Romeins met extra tekens. |
| Aantal letters in het alfabet: | 34 (Van A tot Ž). |
| Regulering: (Spelling, etc.) |
Geen regulering. |
| Classificatie: (Taalfamilie) |
Indo-Europees --------> Slavisch ----------> West-Slavisch ---------------------> Sorbisch |
| Sorbisch is sterk verwant aan: |
Slowaaks, Pools en Tsjechisch. |
| Sorbisch is in mindere mate ook verwant aan: |
Russisch, Wit-Russisch, Oekraïens, Macedonisch, Sloveens, Servisch, Kroatisch, Bosnisch en Bulgaars. |
| Sorbisch is een verre verwant van: | Latijn, Grieks, Iers, Perzisch, Engels, Hindi, Armeens en Litouws. |
| Inleiding Het Sorbisch is een Westslavische taal die gesproken wordt in de Lausitz, in het oosten van Duitsland. De taal wordt gesproken door zo'n 50.000 mensen. Het Sorbisch wordt in twee dialecten gesproken, het Oppersorbisch en Nedersorbisch. In vroeger tijd werden er in veel grotere delen van oostelijk Duitsland Slavische talen en dialecten gesproken. Van die talen is alleen het Sorbisch nog overgebleven. Het Sorbisch staat onder druk door het schandalige beleid dat hele dorpen, die er al eeuwen staan, met de grond gelijkgemaakt worden om plaats te maken voor dagbouw in de bruinkoolwinning. Dit gebeurt voornamelijk in de Lausitz. Dorpsgemeenschappen worden vernietigd en de bewoners worden verspreid. Het Sorbisch wordt ook wel Wendisch genoemd. Mensen die Sorbisch spreken noemt men Sorben of Wenden. De Sorben zelf noemen hun taal Serbšćina.  Wendisch Meisje, geschilderd door William Krause in 1912. |
 AlfabetHet Sorbisch wordt geschreven in een uitgebreide vorm van het Latijnse alfabet. Net zoals bij veel andere Oost-Europese talen is het 26-letterige Latijnse alfabet uitgebreid met letters met accenten, dakjes en andere diacritische tekens. Het Oppersorbische alfabet telt 34 letters en het Nedersorbische alfabet heeft maar liefst 35 letters. |
| Geografische verspreiding Het Sorbisch wordt gesproken in het oosten van Duitsland, in een regio die de Lausitz of Lusatia heet. Deze regio bestaat uit 3 gebieden die verschillen in religie, taal en gebruiken. De katholieke Lausitz In deze regio, die uit 85 dorpen bestaat in de districten Bautzen, Kamenz en Hoyerswerda, wordt Oppersorbisch gesproken. De meeste inwoners zijn er katholiek. Sommige dorpen zoals Radibor (Radwor in het Sorbisch), Chrostwitz (Chrósćicy) en Rosenthal (Róžant) hebben een Sorbischtalige ,meerderheid. De taal en cultuur zijn er nog springlevend en kinderen groeien er op met het Sorbisch. Op zondagen en regionale feestdagen wordt de traditionele Sorbische klederdracht uit de kast gehaald. Het overgangsgebied van Hoyerswerda tot Schleife In de regio tussen Hoyerswerda (Wojerecy) en Schleife (Slepo) wordt een overgangsdialect gesproken met kenmerken van zowel Oppersorbisch als Nedersorbisch. Deze regio is ernstig aangetast door de bruinkoolindustrie. De regio is verduitst en de meeste sprekers van het Sorbisch zijn ouder dan 60 jaar. De meeste mensen zijn er protestant. In deze regio is nog veel traditionele Slavische houtarchitectuur te vinden, zoals houten kerken en woonhuizen. Sommige Sorbische feestdagen worden nog in ere gehouden. De Nederlausitz In de regio rond Cottbus (Chóśebuz) zijn zo'n 60 dorpen waar het Nedersorbisch gesproken wordt door vooral oudere mensen. Het Nedersorbisch wordt vaak doorspekt met Duitse leenwoorden gesproken. Jongeren spreken vooral Duits onderling. Sommige scholen bieden tweetalig onderwijs aan en in Cottbus is zelfs een gymnasium waar het Sorbisch de voertaal is. De meeste mensen zijn er protestants. Ook deze regio heeft erg te lijden gehad onder de bruinkoolindustrie. |
| Een Sorbisch spreekwoord |
| "Głuposć a gjarźiwosć stej dwě sotše ze samskego roga." Letterlijk: Domheid en arrogantie zijn twee zussen uit dezelfde winkel. Betekenis: Arrogante mensen zijn lang zo slim niet als zij zelf denken te zijn. Echte wijsheid kenmerkt zich door bescheidenheid. |
Oppersorbisch
| Onze Vader | Wótče naš |
| Onze Vader die in de hemelen zijt, Uw naam worde geheiligd, Uw Koninrijk kome, Uw wil geschiede gelijk in de hemel als ook op de aarde Geef ons heden ons dagelijks brood, en vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren. En leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de Boze . Want van U is het Koninkrijk, en de kracht, en de heerlijkheid, tot in eeuwigheid. Amen. |
Wótče naš, kiž sy w njebjesach. Swjećene budź twoje mjeno. Přińdź k nam twoje kralestwo. Twoja wola so stań kaž na njebju, tak tež na zemi. Naš wšědny chlěb daj nam dźensa. A wodaj nam naše winy, jako my wodawamy našim winikam. A njewjedź nas do spytowanja, ale wumóž nas wot złeho. Přetož twoje je kralestwo a móc a česć hač do wěčnosće. Hamjeń. |
Nedersorbisch
| Onze Vader | Wóśce nas |
| Onze Vader die in de hemelen zijt, Uw naam worde geheiligd, Uw Koninrijk kome, Uw wil geschiede gelijk in de hemel als ook op de aarde Geef ons heden ons dagelijks brood, en vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren. En leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de Boze. Want van U is het Koninkrijk, en de kracht, en de heerlijkheid, tot in eeuwigheid. Amen. |
Wóśce nas, kenž sy na njebju, Wuswěśone buź Twójo mě, pśiź k nam Twójo kralejstwo, Twója wóla se stań ako na njebju, tak teke na zemi. Wšedny klěb naš daj nam źinsa, a wódaj nam naše winy, ako my wódawamy swójim winikam. A njewjeź nas do spytowanja ale wumóž nas wót togo złego. Pśeto Twójo jo to kralejstwo a ta móc a ta cesć do nimjernosći. Amen. |
| Handige woorden en zinnen | ||
| Nederlands | Oppersorbisch | Nedersorbisch |
| Hallo | Dobry dźen | Dobry źeú |
| Tot ziens | Na zasowidźenje | Na zasejwiźenje |
| Hoe heet je? | Kak ty rěkaš? | Kak se tebje groni? |
| Mijn naam is.... | Ja rěkam...... | Mě se groni..... |
| Bedankt. | Dźakuju so | Źĕkujom se |
| Ik hou van jou! | Lubuju će! | Lubuju śi! |
| Ja | Haj | Jo |
| Nee | Ně | Ně |
| 1 | jedyn | jaden |
| 2 | dwaj | dwa |
| 3 | tři | tśi |
| 4 | štyri | styri |
| 5 | pjeć | pěś |
| 6 | šěsć | šesć |
| 7 | sydom | sedym |
| 8 | wosom | wósym |
| 9 | dźewjeć | źewjeś |
| 10 | dźesać | źaseś |