Tadzjieks

Landen waar Tadzjieks gesproken wordt:	Tadzjikistan, Oezbekistan, Kazachstan, Kirgizië, Afghanistan, Iran en China.
Landen waar Tadzjieks een officiële taal is:	Tadzjikistan. Erkend als minderheidstaal in Oezbekistan, Kazachstan en Kirgizië.
Aantal moedertaalsprekers:	Rond de 8,4 miljoen mensen
Eigen benaming:	Забо́ни Тоҷикӣ́ Zaboni Todzjiki (De Tadzjiekse taal)
Alfabet:	Cyrillisch, Latijns, Hebreeuws en Perzo-Arabisch
Aantal letters in het alfabet:	35 (van A tot Я)
Regulering: (Van spelling, etc.)	Geen regulering.
Taalfamilie	Indo-Europees -----> Indo-Iraans ------------> Iraans ----------------> Tadzjieks
Tadzjieks is sterk verwant aan:	Farisi, Dari, Koerdisch en Pasjtoe.
Tadzjieks is in mindere mate ook verwant aan:	Urdu, Sanskriet, Punjabi en Hindi.
Het Tadzjieks is een verre verwant van:	Russisch, Frans, Grieks, Iers, Nederlands, Armeens, Albanees en Litouws.

Inleiding
Het Tadzjieks is een Indo-Iraanse taal die gesproken wordt in het Centraal-Aziatische land Tadzjikistan. De taal is nauw verwant aan andere varianten van het Perzisch, zoals het Farsi en Dari. Deze drie talen worden soms als dialecten van elkaar beschouwd. Alle drie stammen ze af van het Oud-Perzisch.
Het Standaard Tadzjieks is gebaseerd op de noordwestelijke dialecten en de dialecten van Samarkand en Boechara in het naburige Oezbekistan. In en rondom deze twee steden wonen vooral etnische Tadzjieken.
De Tadzjieken noemen hun taal Zaboni Todzjiki.

Alfabet
Het Tadzjieks wordt vandaag de dag geschreven in een uitgebreide variant van het Cyrillische alfabet. Het heeft maar liefst 35 letters. Het Cyrillische alfabet is in 1939 ingevoerd, Tadzjikistan maakte toen deel uit van de Sovjet-Unie, waar het Cyrillische alfabet de dominante schriftvorm was, voor het Russisch maar ook voor andere talen. Tussen 1928 en 1939 werd het Tadzjieks geschreven in het Latijnse alfabet. Samen met vele andere talen in West- en Centraal-Azië (waaronder het Turks) stapte het Tadzjieks in 1928 over op het Latijnse alfabet om het land een modernere uitstraling te geven. Tot die tijd werd het Tadzjieks geschreven in het Perzo-Arabische alfabet. Dat is een vorm van het Arabische alfabet die aangepast is aan Perzische talen. In Boechara en Samarkand wonen Joodse gemeenschappen, zij schrijven het Tadzjieks met het Hebreeuwse alfabet.

Verwantschap met andere talen
Het Tadzjieks behoort tot de Iraanse talen. Binnen deze groep is de taal het nauwst verwant aan het Farsi (Iran) en Dari (Afghanistan). Samen worden deze drie wel de Perzische talen genoemd. Allen stammen zij driect af van het Oud-Perzisch, de taal van het grote Perzische Rijk uit de oudheid. In mindere mate heeft het Tadzjieks overeenkomsten met het Koerdisch en het Pasjtoe. Dit zijn ook Iraanse talen, maar zij stammen niet direct af van het Oud-Perzisch.
De Iraanse talen behoren weer tot de Indo-Iraanse talen, samen met bijvoorbeeld het Sanskriet, het Hindi en het Urdu.
De Indo-Iraanse talen behoren op hun beurt tot de grote Indo-Europese taalfamilie. Ook de Romaanse talen (Frans, Spaans, etc.), de Slavische talen (Russisch, Pools, etc.) en de Germaanse talen (Nederlands, Engels, Duits, etc.) behoren tot deze taalfamilie. Zo'n 5000 jaar geleden waren het Tadzjieks en het Nederlands nog één en dezelfde taal. Dit is nog te zien aan een aantal woorden, zoals to (tot), nav (nieuw), moh (maand) en modar (moeder)

2024 Harm Schoonekamp | contact | |

Vandaag	37
Deze week	37
Deze maand	857
Sinds 08-2008	977292